Voor scholieren die vandaag de straat op gaan voor het klimaat valt er in veel gemeenten nog een hoop te bereiken, zegt Dolsma. Hij noemt Assen, Delfzijl, Groningen en Het Hogeland positieve uitzonderingen.
,,Ik denk dat de helft van alle gemeenten burgers nog niet op een fatsoenlijke manier bij grootschalige duurzame energie-opwekking betrekt. Terwijl dat van groot belang is voor het succes.’’
Dolsma is directeur van Bronnen van Ons. Dat bedrijf is door lokale energiecoöperaties en -koepels in Groningen en Drenthe opgericht om grootschalige zonneparken mede mogelijk te maken.
Bronnen van Ons probeert voor de helft mee te doen in die parken. ,,Vorig jaar kregen gemeenten er een enorme hoeveelheid aanvragen voor. Dat ging lang niet overal goed, met Hoogeveen als dieptepunt. Ook op andere plekken kwamen burgers pas aan bod nadat de vergunning was verleend.’’
Het nieuwe bedrijf laat omwonenden meteen meepraten en meebeslissen over de locatie (zo dicht mogelijk bij afnemers) en de inrichting. De Natuur en Milieufederatie zorgt dat het ook ecologisch klopt. Lokale energiecoöperaties profiteren mee en brengen kleinere initiatieven tot stand.
,,Je kunt burgers het best aanhaken bij de energietransitie door ze mede-eigenaar te maken van nieuwe centrales’’, aldus Dolsma. ,,Dan voorkom je dat miljoenen verdwijnen naar China, zoals in Sappemeer, of uiteindelijk in de Zweedse staatskas terechtkomen, terwijl de parken deels met Nederlands belastinggeld worden gesubsidieerd.’’
Volgens hem zitten er bijna altijd buitenlandse geldschieters achter commerciële zonneparkbouwers. ,,Terwijl wij ook genoeg financiers kunnen krijgen: banken, pensioenfondsen en andere investeerders staan te trappelen. Ik voel me vaak net Alice in Wonderland.’’
Bronnen van Ons investeert onder meer in Zonnepark Assen-Zuid. Daar werkt het bedrijf samen met de gemeente (grondeigenaar) en de Franse energiereus Engie, die het park bouwt en de helft van de stroom afneemt. De andere helft is voor Energie van Ons: het energiebedrijf van de noordelijke energiecoöperaties. Lokale energiecoöperatie Duurzaam Assen profiteert mee.
In Farmsum zit Bronnen van Ons voor een kwart in een soortgelijk zonnepark van circa 16 miljoen euro, samen met grondeigenaar Groningen Seaports, energiebedrijf Eneco en bouwer Wirsol. Bij Garmerwolde werkt Bronnen van Ons aan een park van 65 miljoen euro met waterschap Noorderzijlvest en Ecorus.
Dolsma noemt de kritiek op de hoge kosten eenzijdig. ,,Het levert ook veel op in de vorm van werkgelegenheid en nieuwe projecten, mits de opbrengst terugvloeit naar de directe omgeving. Als je het hele verhaal vertelt, zorgt dat de omgeving meeprofiteert en het milieu verbetert, zijn mensen wel bereid meer te betalen voor duurzame energie. Maar de hoge rekening is wel een probleem. Daarom steunen wij de plannen voor CO2-belasting. Die verdeelt de lasten eerlijk. Burgers subsidiëren nu met z’n allen de bespottelijk lage bedrijfstarieven.’’
Volgens hem komen lokale initiatieven niet in gevaar door overname door grote energiebedrijven. ,,Dat gaat niet gebeuren. De belangstelling voor lokale stroom wordt juist steeds groter.’’
Anne Huizinga van Grunneger Power, de lokale coöperatie in Groningen, bevestigt dat het aantal klanten gestaag toeneemt. ,,De helft van je rekening is belasting en omdat elke leverancier bedrijf de hogere belasting doorberekent, heeft overstappen niet veel zin. Wie goedkoper uit wil zijn, moet energie besparen en dat is juist de kracht van een lokale coöperatie. Wij helpen om zoveel mogelijk energie zelf op te wekken en te besparen.’’